इस पोस्ट में हमने हिंदी वर्णमाला के सभी अक्षरों का वर्णन दिया है। इन अक्षरों को स्वरवर्ण और बनजानबरना दो श्रेणियों में बांटा गया है। इनमे से कुछ वर्णो का उपयोग हिंदी में नहीं किया जाता है। प्रत्येक वर्णमाला में चित्रों के साथ हिंदी और अंग्रेजी शब्द हैं। निम्नलिखित तालिका में, हमने उच्चारण के साथ अंग्रेजी में हिंदी वर्णमाला का प्रतिनिधित्व किया है।
Hindi Alphabets and Pronunciation
Hindi vowels (स्वर वर्ण)
स्वर वर्ण (Vowels) | Pronounce in English | Use in Word |
अ | a | अनार (anaar) Pomegranate |
आ | Aa | आम (Aam) Mango |
इ | i | इमली (imalee) Tamarind |
ई | ee | ईश्वर (eeshvar) God |
उ | Ou | उल्लू (ulloo) Owl |
ऊ | Oo | ऊर्जा (oorja) Energy |
ऋ | Re | ऋषि (rshi) Saint |
ए | E | एक (Ek) One |
ऐ | Ai | ऐनक (ainak) specs |
ओ | O | ओवर (ovar) Over |
औ | Au | औषधि (aushadhi) Medicine |
अं | An | अंगूर (angoor) Grapes |
अः | Ah | अःहा (ahha) Aahaha |
Hindi Consonant (व्यंजन वर्ण)
Letters | Pronunciation | Use in Word |
क | Ka | कमल (kamal) Lotus |
ख | Kha | खरगोश (kharagosh) Rabbit |
ग | ga | गज (gaj) Elephant |
घ | gha | घर (ghar) House |
ङ | nga | no longer used in Hindi e.g. अङ़ग / अंग |
च | cha | चम्मच (chammach) Spoon |
छ | chh | छाता (chhaata) Umbrella |
ज | ja | जल (jal) Water |
झ | jhh | झरना (jhharana) Waterfall |
ञ | na | no longer used in Hindi |
ट | ta | टमाटर (tamaatar) Tomato |
ठ | tha | ठहरना (thaharana) Stay |
ड | da | डमरू (damaroo) Damru |
ढ | dha | ढक्कन (dhakkan) Lid |
ण | na | परमाणु (parama:Nu) |
त | ta | तरबूज (tarabooj) Watermelon |
थ | tha | थाली (thaalee) Plate |
द | da | दरवाजा (daravaaja) Door |
ध | dha | धन (dhan) Wealth |
न | na | नाक (naak) Nose |
प | pa | पादरी (paadaree) churchman |
फ | pha | फल (phal) Fruits |
ब | ba | बत्तख (battakh) Duck |
भ | bha | भालू (bhaaloo) Bear |
म | ma | मछली (machhalee) Fish |
य | ya | यान (yaan) vehicle |
र | ra | राजा (raaja) King |
ल | la | लड्डू (laddoo) Laddu |
व | va | वक (vak) Wak |
श | sh | शरवत (Sharvat) Drinks |
ष | shh | षट्कोण (shatkon) Hexagon |
स | sa | सारस (saaras) Stork |
ह | ha | हाथ (haat) Hand |
क्ष | ksh | क्षेत्र (kshetr) territory |
त्र | tra | त्रिशूल (trishool) Trident |
ज्ञ | jna/gya | ज्ञान (gyaan) Knowledge |
Others Consonants
श्र | shra | श्री (shri:) English (Mr) |
ड़ | Ra | The ड़ is similar to ‘र’ as pronounced in saree (साड़ी) (sa:Ri:). |
ढ़ | Rha | ‘ढ़’ is similar to ‘rh’ गढ़ (gaRh) |
क़ | ka | now it is replaced by ‘क’ only |
ख़ | kha | ख़त (khat); ख़बर (khabar); अख़बार (akhaba:r) |
ग़ | ga | ग़म (gam); ग़बन (gaban); ग़ैर (gair); बग़ैर (bagair) It |
ज़ | za | ज़ेबरा (zebra:); ज़हर (zahar); ज़ेवर (zewar) |
फ़ | fa | fat, father, फ़तह (fatah); फ़स (fees); फ़ायदा (fa:yada:). |
ऑ | o | Doctor(डॉटर), Office(ऑफस), Dock(डॉक), copy(कॉपी) etc |